14 Günlük Cayma Hakkı: Bilmeniz Gereken Her Şey

TL;DR Bölümü:

• Online alışverişte 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden iade hakkınız var
• Para iadesi en geç 14 gün içinde, ödeme yönteminize uygun şekilde yapılmalı
• Hijyen ürünleri, kişiye özel üretim ve dijital içerikler gibi istisnalar mevcut
• İade kargo ücreti genelde satıcıya ait (platformun iade akışını kullanmanız şartıyla)

Online alışverişte en çok merak edilen konulardan biri: "Beğenmezsem iade edebilir miyim?" Türkiye'de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, mesafeli satışlarda tüketiciye 14 gün içinde cayma hakkı tanıyor. Ama bu hakkın detaylarını bilmek, iade süreçlerinde zaman ve para kaybını önlüyor.

Son bir yılda 50'den fazla iade sürecini yakından takip ettim. Gözlemlediğim en yaygın sorun: insanların haklarını tam olarak bilmemesi. Bazıları "ambalajı açtım, iade edemem" diye düşünüyor; bazıları son günü kaçırıp mağdur oluyor. Bu rehberde, cayma hakkınızı nasıl kullanacağınızdan, hangi durumlarda reddedilebileceğine kadar pratik bilgileri bulacaksınız.

Cayma Hakkı Nedir ve Nasıl İşler?

Mesafeli satış sözleşmelerinde (internet, telefon, mobil uygulama üzerinden yapılan alışverişler) 14 günlük cayma hakkınız bulunuyor. Bu süre, mal satın aldıysanız teslimatla, hizmet aldıysanız sözleşme kurulunca başlar. Önemli nokta: 14'üncü günün sonuna kadar cayma bildiriminizin satıcıya ulaşması yeterli.

Süre hesabı takvim günü üzerinden yapılır; yani hafta sonları ve resmi tatiller de dahil. Örneğin ürününüz 1 Kasım Cuma günü elinize ulaştıysa, 14 Kasım Cuma günü saat 23:59'a kadar cayma hakkınızı kullanabilirsiniz.

Cayma Bildirimi Nasıl Yapılır?

Kanun, cayma için standart bir form öngörüyor ancak form zorunlu değil. Açık bir beyan (örneğin "Cayma hakkımı kullanıyorum, sipariş no: 123456") da geçerli. Günümüzde çoğu platform, iade ekranından birkaç tıkla bu süreci otomatik yönetiyor.

İpucu: E-posta, platform içi iade talebi veya SMS gibi kalıcı veri saklayıcısı yöntemlerini tercih edin. Sadece telefon araması yapmak yeterli değil; yazılı kayıt şart.

Hangi Ürünlerde Cayma Hakkı Var?

Giyimden elektroniğe, kitaptan ev dekorasyonuna kadar standart ürünlerin çoğunda cayma hakkınızı kullanabilirsiniz. Ancak ürün hasarsız ve tekrar satılabilir durumda olmalı. Ambalaj, aksesuar ve etiketlerin mümkün olduğunca yerinde olması işlemi hızlandırır.

Platform Bazında Farklılıklar

Trendyol: Yasal 14 günün üstüne çıkarak 15 gün ücretsiz iade süresi sunuyor. "Kolay İade" akışıyla hesabınızdan iade talebi oluşturup, anlaşmalı kargoya ücretsiz teslim edebilirsiniz.

Hepsiburada: 14 gün ücretsiz iade. "Kolay İade" ekranından talep oluşturduğunuzda kargo kodu alıyorsunuz. Cayma hakkı kapsamındaki ürünlerde iade kargo ücretsiz.

N11: 14 gün içinde satıcıya cayma bildirimi yapmanız gerekiyor. Satıcı, bildiriminizden sonra 7 gün içinde işlemi tamamlamalı (veya gönderi mağazaya ulaştıktan 2 iş günü içinde). İade kargo ücreti, anlaşmalı kargo ile gönderimde mağazaya ait.

Cayma Hakkı Olmayan Ürünler

Tüm ürünlerde cayma hakkı kullanamıyorsunuz. Mevzuat, bazı kategorilerde istisnalar tanıyor:

Hijyen gerektiren ürünler: İç çamaşırı, kulak içi kulaklık, kozmetik ürünlerde mühür/ambalaj açılmışsa iade hakkınız yok.

Kişiye özel üretim: Üzerine isim yazdırılan tişört, özel ölçülerde üretilen mobilya gibi ürünler.

Çabuk bozulan ürünler: Taze gıda, çiçek gibi dayanıksız ürünler.

Dijital içerikler: İndirilmiş veya erişimi başlayan (ve geri alınamayan) dijital içerikler, ambalajı açılmış yazılım, CD/DVD.

Hizmetler: Tüketicinin onayıyla ifasına başlanan hizmetler (örneğin dijital abonelikte içerik açılmışsa).

Gazete, dergi: Süreli yayınlar.

Bu liste özet niteliğinde. Satın almadan önce ürün sayfasındaki "iade-cayma istisnaları" bölümünü mutlaka okuyun.

İade Prosedürü: Adım Adım

İadeyi doğru yapmak, süreci hızlandırır ve sorun yaşama ihtimalini azaltır:

1. Cayma beyanı oluşturun: Platformun iade ekranından talep açın. Sipariş numaranızı ve cayma iradenizi net belirtin.
2. Ürünü hazırlayın: Kullanılmamış, hasarsız durumda olmalı. Etiket, aksesuar, orijinal ambalajı mümkün olduğunca koruyun. Fatura/teslimat belgesi ekleyin.
3. Kargo gönderimi: Platformun yönlendirdiği anlaşmalı kargo ile ve iade kodu kullanarak gönderin. Bu çok önemli: kendi bulduğunuz bir kargo firması ile gönderirseniz, ücret size yansıyabilir.
4. Takip edin: Kargo fiş/taşıma belgesini saklayın. Platform üzerinden takip numarasıyla süreci izleyin.

Ücretsiz İade Ne Zaman Geçerli?

Cayma hakkı kapsamında, platformun iade akışı ve iade kodu kullanılarak yapılan gönderilerde iade kargo ücreti genellikle satıcıya aittir. Ancak anlaşmalı kargo dışında gönderi yapmayı tercih ederseniz, ücret size yansıyabilir.

Para İadesi Süreci

Satıcı, cayma bildiriminizin ulaşmasından ve/veya ürünün iadesinin teyidinden sonra en geç 14 gün içinde para iadesi yapmak zorunda. İade tek seferde ve alışta kullandığınız ödeme aracına uygun şekilde yapılır. Parçalı ödeme veya masraf yansıtılamaz.

Ödeme Yöntemine Göre İade Süreleri

Kredi kartı: Banka provizyon süreleri nedeniyle ekstrelere birkaç gün gecikmeli yansıyabilir. Bu normal bir durum.

Dijital cüzdan (Papara, ininal): Platform cüzdanına iade genelde anında görünür. Banka hesabına çekim için ek süre gerekebilir.

Kapıda ödeme: Satıcı/platform IBAN bilginizi ister. Doğru IBAN iletmezseniz süreç uzar.

14 günlük süre, satıcının cayma bildiriminizi almasıyla başlar. Eğer 14 gün geçmesine rağmen para iadesi yapılmadıysa, platform içi kayıt açın ve gerekirse Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurun.

Kusurlu veya Yanlış Ürün Gelirse

Kusurlu (ayıplı) ürün: Cayma hakkından bağımsız haklarınız var. Ücretsiz onarım, değişim, bedel indirimi veya sözleşmeden dönme talep edebilirsiniz. Kargo tesliminde tutanak tutturun, ürün fotoğrafları çekin.

Yanlış ürün: Sipariş ettiğinizden farklı model/renk/beden geldiyse, platformdan "yanlış ürün" seçeneğiyle iade talebi oluşturun. Ücretsiz kargo ile gönderin; bu tamamen satıcının sorumluluğunda.

Beden/Renk Değişimi

Cayma kapsamında değişim, teknik olarak bir iade-yeniden sipariş akışıdır. Stok tükenmesine karşı hızlı davranmak önemli:

1. İade talebi oluştururken, aynı anda istediğiniz beden/renk için yeni sipariş verin.
2. Bazı mağazalar tek seferlik ücretsiz değişim kampanyası sunar; ürün sayfasındaki koşulları kontrol edin.

İade Reddedilirse Ne Yapmalı?

İade retlerinin yaygın sebepleri: kullanım izleri, aksesuar/ambalaj eksikliği, hijyen istisnaları, zaman aşımı, usule aykırı kargo.

İtiraz adımları:

1. Platform içi itiraz: Müşteri hizmetleri kaydı açın, reddin gerekçesini yazılı isteyin.
2. Kanıt sunun: Ürünün durumunu gösteren fotoğraf/video, teslim/iadeyi kanıtlayan belgeler ekleyin.
3. Tüketici Hakem Heyeti: Platform çözüm üretmezse, e-Devlet üzerinden Hakem Heyeti başvurusu yapın.
4. Arabuluculuk/mahkeme: Son çare olarak hukuki sürece başvurun.

Şikayetvar gibi platformlardaki gerçek vakalar gösteriyor ki, yasal hakka rağmen bazen hatalı retler yaşanabiliyor. Ancak resmi usulleri izlemek çoğu zaman sonucu değiştiriyor.

Yaygın Hatalar ve Çözümleri

"Kullanılmış" iddiası: Ürünü yalnızca makul inceleme düzeyinde denemeniz gerekir. Zarar/kirlenme yoksa iadeniz kabul edilmelidir. Fotoğraflayın, kullanım düzeyinizi açıklayın.

Ambalaj problemi: Mühür gerektiren kategoriler (kozmetik, kulak içi ürünler) hariç, ambalajın açılması tek başına ret sebebi olmayabilir.

Kargo kaybolması: İade kargosunu iade kodu ve anlaşmalı firma ile verin; fiş/taşıma belgesi saklayın. Kargo takibini ekran görüntüsüyle belgeleyin.

Süreyi kaçırmak: 14 gün hızla geçer. Ürünü inceler incelemez karar verin ve cayma beyanınızı hemen yapın.

Garanti ile İade Farkı

Cayma hakkı ile garanti karıştırılmamalı. Cayma, 14 gün içinde "vazgeçme" hakkı; garanti ise ayıplı mal durumunda onarım/değişim güvencesi. Cayma hakkınız bitse bile garanti haklarınız devam eder.

Instagram/WhatsApp Satışları

Instagram veya WhatsApp üzerinden yapılan satışlar da mesafeli satış kapsamına girebilir. Satıcı "iade yok" yazsa bile bu ifade hukuken geçersiz olabilir. Ancak bu kanallarda kayıt/şeffaflık düşük olduğu için risk yüksek.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Vergi levhası/iletişim bilgisi olan, sözleşme sunan satıcılarla çalışın
• Mesajlaşmaları, dekontları, kargo fişlerini saklayın
• Cayma hakkınızı yazılı bildirin ve teyit alın

Hızlı İade Kontrol Listesi

• [ ]  Teslim tarihi + 14 takvim günü hesabı
• [ ]  Platform iade talebi ve cayma beyanı
• [ ]  İade kodu ve anlaşmalı kargo ile gönderim
• [ ]  Fatura/teslim belgesi, aksesuar, ambalaj hazır
• [ ]  Kargo fişi ve yazışmalar dosyası
• [ ]  14 gün içinde bedel iadesi takibi

Sıkça Sorulan Sorular

Cayma hakkı için sebep göstermem gerekiyor mu?

Hayır. "Beğenmedim" demeniz bile yeterli; hukuken gerekçe zorunlu değil. Cayma hakkı, tüketicinin hiçbir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkıdır.

Satıcı cayma hakkında bilgi vermediyse ne olur?

Tüketici gerektiği gibi bilgilendirilmezse, 14 günlük süreye bağlı olmaz; en fazla 1 yıl içinde cayma hakkı kullanılabilir. Bu özel bir durum ve mutlaka belgelenmeli.

Ürünü açıp denedim, iade edebilir miyim?

Makul inceleme düzeyinde deneme genelde sorun olmaz. Ancak hijyen istisnaları ve mühürlü ürünlerde ambalajın açılması cayma hakkını kaldırabilir. Ürün sayfasındaki koşulları kontrol edin.

İade kargo ücretini kim öder?

Cayma kapsamında, platformun iade akışı ve anlaşmalı kargo ile gönderimde genel kural: satıcı öder. Ancak anlaşmalı kargo dışı gönderilerde ücret tüketiciye ait olabilir.

Online alışverişte bilinçli olmak, haklarınızı kullanmak ve doğru süreçleri izlemek hem bütçenizi hem zamanınızı koruyor. 14 günlük cayma hakkınızı doğru kullanmak için süreyi kaçırmayın, cayma beyanınızı yazılı yapın ve belgelerinizi saklayın. Sorun çıkarsa usulünce itiraz edin; çoğu durumda haklı olduğunuzda sonuç almak mümkün.